اتصال مراکز داده به شبکه برق روی دیگر پیوند هوش مصنوعی و بحران انرژی
کمک وب: رابطه میان هوش مصنوعی و امنیت انرژی، به عنوان یکی از پیوندهای نوظهور در حوزه حکمرانی فناوری و انرژی، واجد دو بُعد اساسی و درحال گسترش است.
به گزارش کمک وب به نقل از مهر؛ نخست، نقش این فناوری در ارتقاء امنیت انرژی بوسیله شناسایی و رفع چالش های عملیاتی، بهینه سازی فرایندهای تولید و توزیع و مدیریت هوشمند زیرساخت ها و دوم، بروز تهدیدات نوینی که از دل دیجیتالی سازی و اتصال فزاینده شبکه ها و تأسیسات انرژی برمی خیزد و هرچند بستری برای بهره برداری گسترده از هوش مصنوعی ایجاد می کند، همزمان ریسک های امنیتی و سایبری پیچیده تری هم پدید می آورد. این پیوند خصوصاً در مقیاس ایران که با بحران ناترازی انرژی، فرسودگی قسمتی از تجهیزات تولید و انتقال، وابستگی به برخی فناوری های وارداتی و فشار فزاینده بر شبکه توزیع رو به رو است، اهمیتی دوچندان دارد. در چنین شرایطی، درک جامع و چندبعدی این تعامل و تبدیل آن به راهبردهای عملیاتی، می تواند بر پایداری امنیت ملی، تاب آوری اقتصادی و کاهش صدمه پذیری زیرساخت های حیاتی کشور اثر مستقیم و ماندگار بگذارد.
کاربردهای هوش مصنوعی در ارتقاء امنیت انرژی
یکی از برجسته ترین و رو به رشدترین حوزه های کاربرد هوش مصنوعی در امنیت انرژی، پایش مستمر، تحلیل بلادرنگ و حفاظت چندلایه از زیرساخت های حیاتی در مناطق صعب الوصول یا پرخطر است. این حوزه شامل به کارگیری سیستم های بدون سرنشین دریایی و هوایی مجهز به الگوریتم های پیشرفته یادگیری ماشین و بینایی کامپیوتری برای رصد دقیق خطوط لوله، کابل های زیرآبی، سکوهای استخراج و تأسیسات انتقال انرژی می شود که قابلیت شناسایی سریع نشت، صدمه یا کارهای مشکوک را فراهم می کنند. افزون بر این، نگهداری پیش بینانه (Predictive Maintenance) مبتنی بر هوش مصنوعی، با تحلیل داده های سنسورهای متنوع، الگوهای عملکرد تجهیزات و شرایط محیطی، امکان پیشبینی دقیق نقاط خرابی احتمالی شبکه، برنامه ریزی بهینه تعمیرات و کاهش زمان خاموشی را به وجود می آورد. از همین روی، چنین پیداست که با عنایت به گستردگی جغرافیایی کشور ایران، خطوط انتقال گاز و نفت، فرسودگی قسمتی از شبکه سراسری برق و پراکندگی تأسیسات نفتی و گازی در مناطق دورافتاده، به کارگیری این فناوری ها می تواند بصورت مستقیم تاب آوری زیرساخت ها را ارتقا، هزینه های نگهداری را کاهش داده و امنیت انرژی را در مقابل تهدیدات طبیعی، فنی و انسانی تقویت کند.
هوش مصنوعی و امنیت سایبری بخش انرژی
دیجیتالی سازی و اتوماسیون فزاینده بخش انرژی، با وجود مزایای عملیاتی، صدمه پذیری در مقابل تهدیدات سایبری را افزایش داده است. کارشناسان براین باورند که وجود زیرساخت های فناوری اطلاعات قدیمی و استفاده از رایانش ابری می تواند نقاط ضعف جدی دراین خصوص ایجاد نماید. هوش مصنوعی در این بین، هم بعنوان عامل افزایش دهنده توان دفاعی و هم بعنوان ابزاری برای مهاجمان عمل می کند. الگوریتم های یادگیری ماشین از یک سو، قادر به شناسایی آنی تهدیدات، واکنش خودکار به رخدادها و رویارویی با اقدامات مخرب سایبری پیشرفته هستند و از طرف دیگر، همان فناوری ها می توانند توسط عوامل مخرب برای طراحی حملات خودکار و دورزدن سیستم های دفاعی به کار گرفته شوند. اسناد پخش شده از مراکز امنیت سایبری غربی نشان داده است که ابزارهای هوش مصنوعی مولد هم اکنون توسط بازیگران مخرب برای شناسایی اهداف، نفوذ به شبکه ها و اجرای حملات اسکریپتی مورد استفاده قرار می گیرند. از همین روی، تمرکز بخش انرژی بر توسعه هوش مصنوعی در امتداد رویارویی با تهدیدات نوظهور مبتنی بر این فناوری، ضرورتی انکارناپذیر است.
اتصال مراکز داده به شبکه برق؛ روی دیگر پیوند هوش مصنوعی و بحران انرژی
یکی از موانع کلیدی و غیر قابل چشم پوشی در توسعه مراکز داده، تأخیرهای طولانی در فرایند اتصال به شبکه برق است؛ تأخیری که در ابعاد جهانی هم به یک چالش ساختاری بدل شده است. گزارش های بین المللی از آن حکایت می کند که حدود ۲۰ درصد از ظرفیت پیشبینی شده مراکز داده جهان تا سال ۲۰۳۰، به سبب محدودیت های فنی و زیرساختی شبکه، با تأخیر در اتصال مواجه خواهند شد. در بعضی کشورها حتی صدور مجوزهای جدید برای راه اندازی مراکز داده به حالت تعلیق درآمده تا اپراتورهای شبکه فرصت بررسی و ارتقاء ظرفیت موجود را بیابند. عوامل گوناگونی در ایجاد این وضعیت نقش دارند که همچون آنها می توان به ازدحام صف های درخواست اتصال، پیچیدگی های فنی در هماهنگی ظرفیت تولید و انتقال و محدودیت های ناشی از سیاستهای محلی یا ملی در تخصیص ظرفیت برق برای این مراکز اشاره نمود. کارشناسان برای حل این معضل، مجموعه ای از اقدامات راهبردی و کارگشا را پیشنهاد می دهند که تعدادی از آنها مواردی چون کاهش زمان اعطای مجوز با ساده سازی رویه ها، بهینه سازی فرآیندهای اپراتورهای شبکه برای مدیریت هوشمند اتصال، مکان یابی مراکز داده در مناطقی با ظرفیت مازاد شبکه و توسعه سیستم های ذخیره سازی انرژی و مدیریت بار به منظور توزیع متعادل مصرف هستند. از همین روی، در کشور ایران که همواره با محدودیت تولید برق، فرسودگی قسمتی از زیرساخت انتقال و اوج گیری مصرف در فصل تابستان روبه رو است، هرگونه برنامه ریزی برای توسعه زیرساخت های پردازشی باید مبتنی بر یک رویکرد جامع باشد؛ نگاهی که همزمان ارتقاء ظرفیت تولید، بهبود بازدهی شبکه، مدیریت هوشمند بار و سرمایه گذاری در فناوری های ذخیره سازی را در بر گیرد تا از ایجاد گلوگاه های جدید و تشدید بحران جلوگیری شود. هوش مصنوعی می تواند بعنوان یک اهرم راهبردی و چندمنظوره برای ارتقاء امنیت انرژی عمل کند، منوط به آن که ریسک های ذاتی این فناوری و صدمه پذیری های ناشی از زیرساخت های وابسته به آن بصورت نظام مند، پیش دستانه و با رویکرد چندلایه مدیریت شوند. در ایران، هم زمانی بحران ناترازی انرژی، گسترش تهدیدات سایبری پیشرفته ضد زیرساخت های حیاتی و محدودیت های ساختاری در ظرفیت شبکه برق، یک وضعیت ترکیبی بوجود آورده که اهمیت تدوین و اجرای فوری یک نقشه راه ملی برای همگرایی سیاستهای انرژی، امنیت سایبری و توسعه هوش مصنوعی را دوچندان می سازد. به زعم کارشناسان، این نقشه راه باید نه فقط بر توسعه زیرساخت های بومی و خودکفایی فناورانه متمرکز باشد، بلکه با تنوع بخشی هدفمند به منابع تأمین مواد راهبردی، ایجاد ذخایر راهبردی، تقویت تاب آوری و انعطاف پذیری شبکه برق و ارتقاء مستمر توان دفاع سایبری، یک چارچوب پایدار برای بهره برداری ایمن، پایدار و رقابت پذیر از ظرفیتهای هوش مصنوعی در خدمت امنیت انرژی کشور فراهم آورد. افزون بر این، لازم است سازوکارهای پایش و ارزیابی مداوم فاکتورهای عملکردی و امنیتی در این عرصه طراحی شود تا امکان اصلاح سریع راهبردها در برخورد با تحولات فناورانه و ژئوپلیتیکی مهیا شود. بالاخره، همانطور که هوش مصنوعی می تواند با ابزارهای تحلیلی، پیشبینی و مدیریت هوشمند، به بهبود کارآمدی و امنیت سیستم های انرژی کمک نماید، خود این فناوری هم برای استقرار ایمن و بهره برداری پایدار به تدبیر و سیاستگذاری دقیق در عرصه تأمین انرژی نیازمند است. رشد فزاینده مراکز داده و زیرساخت های پردازشی در رابطه با هوش مصنوعی، مصرف برق و نیاز به مواد معدنی را به صورت شایان توجهی افزایش می دهد؛ ازاین رو مدیریت این دفعه جدید بر شبکه، همراه با طراحی الگوهای مصرف بهینه و توسعه منابع انرژی پایدار، شرط ضروری جهت استمرار بهره برداری از ظرفیتهای آن در مقیاس ملی و جهانی خواهد بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کمک وب در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب کمک وب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۷ بعلاوه ۵