ستار هاشمی و جدال آرام با برخی سیاستهای انسدادی
کمک وب: سه شنبه 31 تیرماه 1404، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در صحن علنی مجلس شورای اسلامی حاضر شد و گزارشی از وضعیت کشور در جریان جنگ 12 روزه و همین طور عملکرد وزارتخانه تحت مسئولیتش ارائه داد. این حضور وزیر ارتباطات را می توان جلوه ای تمام قد از مواجهه دستگاه اجرائی کشور با یکی از پیچیده ترین چالش های حکمرانی در دوران معاصر دانست. حکمرانی دیجیتال در وضعیت بحران، و تضاد بین نیاز به اقتدار فناورانه با میل به کنترل سخت افزار اجتماعی همچون موضوعات اساسی در این گزارش بود.
ستار هاشمی در گزارشی رسمی اش، به مجموعه ای از مسایل کلان اشاره نمود که در میانه بحران جنگ ۱۲ روزه علاوه بر عرصه فناوری اطلاعات، گستره گسترده ای از رضایت عمومی و امنیت نرم کشور را تحت تأثیر قرار داده بود. او اظهار داشت: «در شرایطی که با یکی از پیچیده ترین حملات ترکیبی مواجه بودیم و در میدان، نقاط مختلف کشور و تهران موشک باران می شد، همکاران ما در محل کسب وکارهای دیجیتال حضور میدانی داشتند و گفت وگوهایی با افراد صورت پذیرفت و تلاش شد نیازهای شرایط خاص کشور برای آنها فراهم گردد.»
در این راستا، وزیر اصرار کرد که «بیش از ۲۰ هزار حمله سایبری از خارج به سوی داخل را شاهد بودیم که با مدیریت انجام شده لطمه ها به حداقل رسید.» و توضیح داد که این حملات در دو روز قبل از شروع جنگ و تا دو روز بعد از پایان آن ادامه داشت. نکته قابل توجه این است که علیرغم این حجم از حملات، شبکه های حیاتی کشور همچون در بخش پرداخت، توزیع سوخت، بهداشت و درمان، ارتباطات عمومی و حتی خدمات پستی، برقرار باقی ماندند. وزیر اضافه کرد: «در این ایام تلاش شد که با نهادها و دستگاه های اجرائی برای ادامه خدمت رسانی در عرصه های مربوط به زیرساخت و پرداخت و خرده فروشی، توزیع سوخت، حوزه بهداشت و درمان و ارتباط مردم با یکدیگر، همکاری با نهادها و دستگاه های اجرائی صورت گیرد.»
فراتر از این مدیریت فنی، هاشمی با بیانی صادقانه، به زیان های اقتصادی ناشی از بحران نیز پرداخت و اظهار داشت: «در بحث اقتصاد دیجیتال حدودا ۱۰ میلیون نفر از شهروندان بصورت مستقیم و غیرمستقیم امرار معاش می کنند. در روزهای جنگ لطمه دیدیم و ۳۰ درصد کاهش اشتغال داشتیم و گرفتار لطمه های مالی شدیم.» او این ضرر را معادل ۱۵ هزار میلیارد تومان در یک ماه مطرح کرد و تاکید کرد که این عدد برابر با بودجه سالانه برخی وزارتخانه هاست.
با این حال، شاید مهم ترین بخش سخنان وزیر آنجا بود که مستقیماً به یکی از مسایل جنجالی و همیشه چالش برانگیز در کشور یعنی سیاست فیلترینگ و دسترسی آزاد به اینترنت پرداخت. او اظهار داشت: «استفاده از فیلترشکن های مجانی در سالهای گذشته سبب شده شبکه کشور شبکه آلوده ای بشود. بگونه ای که حداقل ۳۰ درصد از درخواست های مردم ما بواسطه آلودگی هایی که در شبکه بواسطه فیلترشکن ها وجود دارد اجابت نمی گردد. این ها موضوعات جدی است؛ رضایت مردم مهمست.» اینگونه موضع گیری، در حقیقت حاوی نقدی صریح به سیاست انسدادی در عرصه فناوری و اطلاعات است. چونکه این رویکرد از یک طرف، لطمه پذیری زیرساخت را افزایش و از جانب دیگر، رضایت عمومی را کاهش داده است.
در ادامه، هاشمی بی پرده پرسید: «در سال ۱۴۰۱ تصمیم گرفتیم محدودیت ایجاد کنیم؛ آیا دسترسی ها محدود شد؟ آیا فرزندان ما بدون هیچ محدودیتی به همه محتواها دسترسی ندارند؟» و سپس نتیجه گرفت: «دوستان صحبت از محدودیت در بحث فناوری می کنند؛ مگر می شود با فناوری مقابله کور کرد؟» این پرسش ها، بدون آنکه رنگ وبوی تقابل سیاسی به خود بگیرد، دقیقاً بر نقطه ای دست می گذارد که بخش بزرگی از بحران حکمرانی در ایران امروز حول آن شکل گرفته است. یعنی تضاد بین فناوری و کنترل که یکی از مسایل اساسی در سیاست گذاری حال حاضر در کشور است.
نکته مهم دیگر، تاکید وزیر بر ضعف در تولید محتوای بومی و اثر مستقیم آن بر گرایش مردم به پلت فرم های خارجی بود. او اظهار داشت: «اگر صحبت از شبکه ملی اطلاعات می نماییم، چرا محتوا در شبکه ملی اطلاعات مورد توجه قرار نمی گیرد؟ مگر لایه بالای شبکه ملی اطلاعات محتوا نیست؟ این مساله حال در دستور کار ماست.» این بیان،
با سخنان رییس مجلس نیز همسو بود. محمد باقر قالیباف اظهار داشت: «اینکه ما ۷۰ درصد بستر شبکه مان خارجی استفاده می شود به علت این است که نیاز محتوای داخل تهیه نمی گردد. صداوسیما باید سکوهای داخلی را بدون گرفتن وجه تبلیغ کند. دولت هم باید خدمات عمومی را بر بستر این سکوها قرار دهد.»
در همین حال، یکی از نمایندگان، یعنی اسماعیل کوثری، نگاهی بطورکامل امنیتی اتخاذ نمود و از لزوم شناسایی عوامل داخلی دشمن و نفوذ در زیرساخت ها سخن گفت. کوثری عنوان کرد: «کسانی که دقیقاً عامل بیگانه می شوند باید حتما مورد شناسایی قرار گیرند... اگر کسی فریب خورده است و دست برنمی دارد، باید اقدامات قانونی صورت گیرد.» او حتی اشاره نمود دشمنان از مسیر تلفن ها و سیستم هایی که استفاده شده توانسته اند مکان فرماندهان را شناسایی کنند. روشن است که این دیدگاه، بااینکه در سطح امنیت ملی اهمیت دارد، اما در صورت غلبه بر رویکرد فناورانه، می تواند مسیر توسعه دیجیتال کشور را با مانع مواجه کند.
در مقابل این دیدگاه، سخنان وزیر ارتباطات کوشش برای بازگرداندن تعادل بین منطق امنیت و منطق توسعه است. او اظهار داشت: «پایین آمدن کیفیت شبکه به خاطر عدم سرمایه گذاری است.» و ضمن اشاره به کوشش برای تامین دو همت برای جبران خسارات اظهار داشت: «فرآیند در اختیار گرفتن منابع طی شده که این کار با همراهی وزارت اقتصاد و معاونت علمی و فناوری انجام شده است.»
از طرفی، حضور وزیر در صحن مجلس را باید در حوزه سیاسی تازه تری هم دید. گفته می شود که صراحت وزیر، با چراغ سبز رییس جمهور انجام شده است. مسعود پزشکیان پیش از این، در برخورد با برخی سیاستگذاری های تندروانه نیز نشان داده توان مقاومت نرم دارد. او با ظرافت مانع اجرای قانونی شد که بسیاری آنرا نامناسب می دانستند و الان نیز به نظر می آید در عرصه فضای مجازی تلاش دارد از همان مسیر مقاومت آرام و پیوسته جلو برود تا بتوان از برخی بن بست های نهادی عبور کرد.
در تحلیل نهایی، می توان گفت ستار هاشمی در جلسه امروز مجلس، در مقام یک تحلیل گر واقع گرا و متخصص لطمه دیده از تندروی ها ظاهر شد. وی در میانه برخی سیاست ورزی های فرساینده، هنوز دغدغه اش فهم درست از فناوری و استفاده از آن برای افزایش رضایت عمومی است. این که گفت «مگر می شود با فناوری مقابله کور کرد؟» شاید مهم ترین گزاره ای باشد که باید بارها تکرار شود. این گزاره برای نجات سیاستگذاری از رخوت، و نجات جامعه از فرسایش لازم و اساسی است.
*محسن خرامین فعال رسانه ای
منبع: كمك وب
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کمک وب در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب کمک وب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۴ بعلاوه ۴